گزارش پیاده روی جواهرده به یاسور رشته کوه البرز که چون سپری ست

رشته کوه البرز که چون سپری ستبر مانع از نفوذ جریانات پر فشار و ابرهای باران زا به قسمتهای جنوبی می شوند، طبیعتی متفاوت را نسبت به سایر مناطق کوهستانی ایران به وجود آورده است. به همین دلیل برنامه هایی که در این مناطق اجرا می شود از تنوع خاصی برخوردار است و افرادی که تجربه شرکت در چنین برنامه هایی را داشته اند علاقه مند به اجراء برنامه های مشابه هستند.

این بار تصمیم گرفتیم برنامه ای جدید در منطقه رامسر و اشکورات اجرا کنیم. به سراغ نقشه رفتیم و مسیری کم تردد به سمت روستای کوهستانی و کم جمعیتی به نام یاسور در دره اشکورات را انتخاب کردیم. محل حرکت را هم از منطقه ییلاقی جواهرده که مدتی است به جواهرشهر تغییر نام داده است ، در نظر گرفتیم.

هفته آخر شهریورماه 87 (برنامه شماره 8711) به نظر زمان مناسبی برای اجراء این برنامه می رسید. به اتفاق 11 نفر از اعضاء کانون گردشگران جوان ایران(www.irangardan.ir) با یک دستگاه مینی بوس عازم منطقه رامسر شدیم از داخل شهر جاده ای به سمت جنوب و به سمت کوهستان کشیده شده است ، البته تابلو های راهنما به اندازه کافی برای راهنمایی به سمت جواهرده وجود دارد. پس از 33 کیلومتر جاده آسفالته کوهستانی و زیبا که از میان جنگل انبوه کشیده شده است ما را از میان مه و نم نم باران به جواهرده می رساند.

                            

 اولین چیزی که توجه من را به شدت به خودش جلب کرد، گسترش بسیار زیادی بود که روستا نسبت به آخرین باری که به آنجا آمده ام(حدود 10 سال قبل)، پیدا کرده است. به همین دلیل از روستا به شهر تبدیل شده است. به خاطر شرایط جوی ناپایدار ناچار شدیم از اقامت در چادر صرف نظر کنیم و به سراغ اقامتگاههای محلی برویم. با کمی چانه زدن، یک طبقه از خانه ای روستایی با دو اتاق خواب به همراه سرویس  دستشویی و حمام مستقل را به قیمت 35 هزار تومان اجاره کردیم. البته چند هتل هم در این منطقه تاسیس شده است که خدمات لازم را به گردشگران ارائه می دهند و طبعا پول مناسبی هم می گیرند که با اهداف سفر ما تناسبی ندارد. شبی را راحت خوابیدیم و خستگی جاده شلوغ چالوس را پس از 10 ساعت مینی بوس سواری از تن به در کردیم. طبق قرار ساعت 7 صبح بر پا دادیم و به سمت انتهای جنوبی روستا حرکت کردیم. مسیر اصلی حرکت به سمت یال کوه از داخل دره نیست و باید به سمت چپ حرکت کنیم  تا راه اصلی را پیدا کنیم. به تدریج که ارتفاع می گیریم روستا در زیر پایمان قرار می گیرد. همانطور که قبلا هم گفتم به شهر تغییر نام داده است و می شود حدس زد که حداقل 1000 منزل مسکونی داشته باشد.

                               

اگر به مه برنخورید، مسیر کاملا مشخص است و بر روی شیب نسبتا تندی به سمت خط الراس شرقی ادامه یافته است. بر روی یال غربی جاده ای خاکی کشیده شده است که می گویند تا نزدیک قله سماموس ادامه دارد و کاربری نظامی دارد.بعد از حدود 2 ساعت کوهپیمایی به چشمه سیاه کند می رسیم و سر و صورتی می شوئیم و کمی آب می نوشیم و نفسی تازه می کنیم. با اینکه امسال بارندگی به اندازه کافی نبوده و از طرفی در پایان شهریورماه قرار داریم ولی تمام کوه سرسبز است و در مناطق دور و نزدیک گله های گوسفند را مشغول چرا می بینیم. کم کم به سمت شرق متمایل می شویم و پس از یکساعت به گردنه (2843 متر) می رسیم.باد به شدت می وزد و سرمای پاییزی را می شود حس کرد. از روی گردنه منظره جنوبی و دره باغ دشت بسیار زیباست در سمت غرب می توان قله سماموس را دید. برای صعود به سماموس باید از گردنه سرازیر شد و پس از رسیدن به باغ دشت ،که چند کلبه ییلاقی در میان دره است، دره را به سمت غرب ادامه داد و از روی یال شرقی کوه به سمت قله حرکت کرد.

                            

 ما نیز مجبور شدیم که از روی گردنه به کف دره باغ دشت فرود بیاییم . مسیر فرود شیب تند و سنگی دارد. در میانه راه چشمه دیگری وجود دارد که در کنار آن آثاری از محل عبور پلنگ مشاهده کردیم.

                                   

از سر گردنه یکساعته بیش از 350 متر ارتفاع کم کردیم تا به باغ دشت که در حال حاضر خالی از سکنه است رسیدیم. به پشت سر خود که نگاه کردیم متوجه شدیم که مسیر فرود مسیری بس خطرناک از میان سنگهای عظیم و بعضا با شکلهای عجیب و غریب بوده است.

                          

از جواهرده تا باغ دشت حدود 6700 متر راه آمده ایم. پس از کمی استراحت و تجدید قوا از مسیر پا خورده ای که کاملا مشخص است و به سمت جنوب ادامه یافته و تدریجا به سمت غرب ارتفاع می گیرد، ادامه مسیر می دهیم. در کف دره در سمت شرق می توان ییلاقهای جنت رودبار را دید. پس از رسیدن به خط الراس به منطقه لپاسر می رسیم که مرتعی وسیع در این منطقه کوهستانی است. ساختمانی با دیوار های سیمانی مربوط به محیط بانی است که بخاطر حفاظت از حیات وحش این منطقه، ظاهرا فعال است.چند کلبه سنگی هم در قسمت شرقی قرار دارد.

                          

چشمه پر آبی در نزدیکی محیط بانی و چشمه دیگری در نزدیک کلبه ها وجود دارد. حدود ساعت 4 بعد از ظهر به این منطقه می رسیم و از جواهرده  تا اینجا حدود 13 کیلومتر کوهپیمایی کرده ایم. پیرمردی را می بینیم که در یکی از کلبه ها زندگی می کند. او می گوید که هفته بعد او هم مثل مابقی افراد وسایل خود را جمع می کند و راهی جواهرده می شود. او به دامپروری اشتغال دارد.گوسفندان خود را به قشلاق فرستاده و در حال حاضر تعدادی گاو دارد که از شیر آن ماست و پنیر درست می کند و برای فروش به شهر می فرستد. با اینکه از درد پا شاکی است ولی به کمک عصا به دنیال گاوها راهی کوه می شود. دوتا از اتاقها که به نظر تمیزتر از بقیه هستند را از او می گیریم. هوا کم کم سرد می شود و ابرها نیز نوید بارندگی را می دهند. پس از شام سبک در کلبه، که با وجود 6-5 نفر گرم شده است، خواب راحتی را تا صبح می کنیم. صبح پس از صرف صبحانه و گشت و گذار کوتاه در اطراف لپاسر آماده حرکت می شویم.کوه مرتفعی که در قسمت شرقی قرار دارد به  گردبن  معروف است. پیرمرد که از مقصد ما می پرسد سعی می کند ما را از رفتن به یاسور منصرف کند در عوض پیشنهاد رفتن به روستای جیرده را می دهد.دلیل آن را هم مشخص بودن راه عنوان می کند. ما نیز برای او شرح می دهیم که مسیر یاسور را از قبل بر روی دستگاه GPS خودمان مشخص کرده ایم و گم نخواهیم شد. با این وجود به دقت به راهنمایی های پیرمرد گوش می دهیم. حدود 8 صبح لپاسر را ترک می کنیم. با وجود اینکه توضیحات کافی به ما می دهد ولی تا سر گردنه همراه ما می آید، دره یاسور را که در میان مه خفته است را به ما نشان می دهد. از ما به ازاء هر نفر برای محل خواب 2000 تومان طلب می کند.

                

گردنه لپاسر حدود 3000 متر ارتفاع دارد. در مسیر از کنار چند چشمه گذر می کنیم. این مسیر نسبت به دره شمالی خشک تر است و پوشش گیاهی فقیرتری دارد.مناظر بسیار زیباست و هر از گاهی مجبوریم برای عکاسی دقایقی را استراحت کنیم. حدود یک و نیم ساعت بعد به دو راهی می رسیم که مسیر جنوبی به جیرده و مسیر غربی وارد دره یاسور می شود. ابرهای خفته در دره، افق دید ما را محدود کرده و نمی توانیم کف دره را ببینیم ولی از روی GPS مسیر را دنبال می کنیم.

                       

خوشبختانه مه به سرعت از ما عبور می کند ، حالا در پایین دره چند کلبه و چند گله گوسفند را می بینیم به اینجا "پس کلایه سی" می گویند و ییلاقی است که متعلق به یاسوری ها است. صبحانه را به دور از سگهای گله می خوریم. از لپاسر تا پس کلایه سی(7800 متر) را حدود دو ساعته طی کرده ایم. طبق گفته پیرمرد باید مراقب بود که راه را گم نکرد و به هیچ وجه به کف دره نرفت.

                          

 با ادامه مسیر وارد جنگل می شویم و مثل سایر مسیرهای جنگلی مشکل مسیر یابی خواهیم داشت.خوشبختانه با عبور مه در دور دست روستای یاسور را می بینیم . بعد از 3 ساعت پیاده روی به روستای کوچک یاسور می رسیم. اهالی با تعجب از ما می پرسند که از کجا آمده ایم! ظاهرا مسیری که ما انتخاب کرده ایم بسیار تردد کمی دارد و هر  چند سال  یکبار افراد غیر بومی از آن عبور می کنند.

                         

در مجاورت یاسور روستای دلیجان قرار دارد و این دو روستا از یک راه خاکی با کیفیت بسیار بد استفاده می کنند. جالب است با اینکه از جاده اصلی کمتر از 7 کیلومتر فاصله دارد ولی هنوز به شبکه سراسری برق وصل نیست و انرژی الکتریکی آن توسط ژنراتورهای شخصی تامین می شود. اهالی روستا برای رفت و آمد که عمدتا به رحیم آباد صورت می گیرد از اتومبیلهای شخصی و یا یک جیپ جنگی روسی استفاده می کنند که وسیله ای عمومی در این خط است. اهالی روستا عمدتا باغدار هستند و درختان فندق و گردو به وفور دیده می شود. برای رسیدن به جاده اصلی و آسفالته که به منطقه ای به نام اورکم می رسد از همان وسیله نقلیه ذکر شده استفاده کردیم. سر محیط بانی اشکورات در اورکم و کنار جاده اصلی واقع است. در این برنامه 5/1 روزه حدود 25 کیلومتر کوهپیمایی کردیم. تصور می کنم بهترین زمان برای اجرا این برنامه از اواسط اردیبهشت تا اواخر شهریور باشد.   

نام محل	فاصله از محل قبلی(متر)	ارتفاع از سطح دریا(متر)	مختصات جغرافیایی
جواهر ده		1927	N: 36° 51' 05.0'' E: 50° 27' 45.8''
چشمه سیاه کند	3370	2676	N: 36° 50' 10.2'' E: 50° 26' 39.3''
گردنه	640	2843	N: 36° 49' 41.5'' E: 50° 26' 21.1''
چشمه 2	560	2745	N: 36° 49' 37.6'' E: 50° 26' 13.3''
باغ دشت	1510	2497	N: 36° 49' 20.0'' E: 50° 25' 37.7''
نقطه A	3840	2814	N: 36° 48' 13.4'' E: 50° 25' 47.3''
لپاسر	2180	2964	N: 36° 47' 24.6'' E: 50° 25' 28.9''
گردنه یاسور	600	2998	N: 36° 47' 16.4'' E: 50° 25' 10.2''
چشمه 3	2660	2761	N: 36° 46' 57.9'' E: 50° 23' 40.2''
دوراهی دره یاسور	2720	2483	N: 36° 46' 26.2'' E: 50° 22' 14.7''
پس کلایه سی	1850	2233	N: 36° 46' 35.4'' E: 50° 21' 19.6''
دوراهی	3000	1872	N: 36° 46' 41.8'' E: 50° 19' 33.1''
یاسور	1550	1679	N: 36° 46' 26.2'' E: 50° 22' 14.7''
اورکم(سرمحیط بانی)	6600	1194	N: 36° 45' 43.1'' E: 50° 18' 10.8''

افشین ایران پور

کانون گردشگران جوان ایران

Iranpour@irangardan.i r